Małżeństwo
2018-09-04
Czym jest sakrament małżeństwa?
Głęboka wspólnota życia i miłości małżeńskiej, ustanowiona przez Stwórcę i unormowana Jego prawami, zawiązuje się przez przymierze małżeńskie... Sam bowiem Bóg jest twórcą małżeństwa. Powołanie do małżeństwa jest wpisane w samą naturę mężczyzny i kobiety, którzy wyszli z ręki Stwórcy. Małżeństwo nie jest instytucją czysto ludzką, chociaż w ciągu wieków mogło ulegać licznym zmianom w różnych kulturach, strukturach społecznych i postawach duchowych. Ta różnorodność nie powinna prowadzić do zapomnienia o jego wspólnych i trwałych cechach. Chociaż godność tej instytucji nie wszędzie ukazuje się z taką samą jasnością, to jednak we wszystkich kulturach istnieje pewne zrozumienie dla znaczenia związku małżeńskiego. Szczęście osoby i społeczności ludzkiej oraz chrześcijańskiej wiąże się ściśle z pomyślną sytuacją wspólnoty małżeńskiej i rodzinnej (KKK 1603).
Sprawy formalne
W momencie, kiedy narzeczeni postanawiają zawrzeć sakramentalny związek małżeński, winni udać się do parafii, by ustalić datę ślubu.
Na około 5 - 6 miesięcy przed planowanym ślubem narzeczeni spisują protokół z rozmów kanoniczno-duszpasterskich, zwany potocznie protokołem przedślubnym. Aby kapłan mógł spisać taki protokół, narzeczeni winni posiadać następujące dokumenty:
- ważne dowody osobiste,
- świadectwa chrztu z adnotacją o bierzmowaniu - dokumenty te ważne są 6 miesięcy (licząc wstecz od dnia planowanego ślubu). Jeżeli któryś z narzeczonych przyjął sakrament chrztu św. w parafii, w której spisywany jest protokół, wówczas nie musi prosić o wystawienie stosownego świadectwa,
- świadectwa bierzmowania - jeżeli brak adnotacji o bierzmowaniu na świadectwie chrztu,
- zaświadczenie z Urzędu Stanu Cywilnego do ślubu konkordatowego - ważne 6 miesięcy (licząc wstecz od dnia planowanego ślubu),
- świadectwo ukończenia religii w ostatniej szkole, do której uczęszczał narzeczony lub narzeczona.
Jeżeli narzeczony lub narzeczona mieszkają poza terenem naszej parafii, wówczas przy spisywaniu protokółu przedślubnego otrzymują "Prośbę o wygłoszenie zapowiedzi", którą zanoszą do kancelarii parafii miejsca swojego zamieszkania. Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego takie zapowiedzi muszą zostać wygłoszone w parafii zamieszkania przez dwie niedziele lub w jedną niedzielę i jeden dzień uroczystości kościelnej.
W której parafii należy spisać protokół z rozmów kanoniczno-duszpasterskich?
Do spisania protokołu uprawniony jest proboszcz oraz wikariusz parafii miejsca zamieszkania jednego z narzeczonych. Oznacza to, iż taki protokół można spisać w parafii narzeczonej bądź narzeczonego, czyli na ogół w parafii, w której odbędzie się ślub. Jeżeli narzeczeni pragną zawrzeć sakrament małżeństwa poza parafią swojego miejsca zamieszkania, wówczas mają dwie możliwości odnośnie do spisania protokołu przedślubnego:
- protokół spisuje kapłan w jednej z parafii miejsca zamieszkania narzeczonych i następnie wystawia tzw. licencję parafii, w której odbędzie się ślub,
- jedna z parafii miejsca zamieszkania narzeczonych wystawia pisemną zgodę na spisanie protokołu z rozmów kanoniczno-duszpasterskich, która kierowana jest do parafii, w której planowany jest ślub.
Uwaga! Dopełnienie tych formalności jest niezwykle ważne, by sakrament małżeństwa był godnie i ważnie zawarty!
W której parafii należy spisać protokół z rozmów kanoniczno-duszpasterskich w przypadku osób mieszkających za granicą?
Obie parafie miejsca zamieszkania narzeczonych są uprawnione do spisania protokołu. Zasada ta dotyczy także osób mieszkających za granicą. Tym samym narzeczeni mieszkający poza granicami Polski, winni spisać protokół za granicą, w parafii miejsca zamieszkania. Po spisaniu protokołu za granicą parafia przesyła stosowne dokumenty do swojej kurii, a kuria przekazuje dokumenty do Kurii Metropolitalnej w Katowicach, skąd dokumenty odbiera proboszcz parafii, w której będzie ślub.
Przygotowanie do małżeństwa
Sakrament małżeństwa to nie tylko piękny obrzęd w kościele, ale przede wszystkim początek wspólnego życia dwojga osób. Przysięga małżeńska, którą kobieta i mężczyzna składają sobie przed Panem Bogiem i w obecności kapłana, świadków oraz najbliższych, wiąże ich do końca życia. Odtąd mają razem żyć, przyjąć potomstwo, którym Pan Bóg ich obdaruje, wspólnie przeżywać szczęśliwe chwile, ale też trudne doświadczenia. Dzisiaj niestety coraz więcej małżeństw okazuje się nieważnych ze względu na niedojrzałość psychospołeczną jednej lub obu stron. Stąd niezwykle ważne jest odpowiednie przygotowanie do sakramentu małżeństwa, pogłębianie świadomości w zakresie budowania rodziny.
We wszystkich parafiach naszej diecezji, przed przyjęciem sakramentu małżeństwa, narzeczeni zobowiązani są odpowiednio się przygotować poprzez:
- uczestnictwo w naukach przedślubnych,
- trzy wizyty w poradni życia małżeńskiego,
- uczestnictwo w dniu skupienia dla narzeczonych.
Szczegółowe informacje na temat przygotowania do sakramentu małżeństwa w naszym dekanacie można znaleźć w zakładce „Przygotowanie do małżeństwa” - kliknij, aby przejść do strony.
Zapisy na nauki przedślubne oraz na spotkanie do poradni życia rodzinnego dokonywane są przez stronę diecezjalną - kliknij, aby przejść do strony
Zapowiedzi przedślubne
Zapowiedzi przedślubne polegają na publicznym ogłoszeniu zamiaru zawarcia związku małżeńskiego dwojga osób wobec miejscowej wspólnoty parafialnej. Chodzi o to, by proboszcz był pewien, iż nie istnieją żadne przeszkody, by narzeczeni zawarli sakrament małżeństwa.
Zapowiedzi przedślubne są ogłaszane w parafiach faktycznego miejsca zamieszkania (nie zameldowania!) narzeczonych, a dokładnie w tych parafiach, w których narzeczeni mieszkali przez ostatnie 6 miesięcy. Nie ma zatem obowiązku wygłaszania zapowiedzi we wcześniejszych miejscach pobytu narzeczonych.
Prośbę o wygłoszenie zapowiedzi kieruje kapłan spisujący protokół przedślubny. Otrzymując taką prośbę, narzeczeni zobowiązani są do dostarczenia dokumentu do parafii swojego miejsca zamieszkania, a następnie do jego odebrania ze stosowną adnotacją tamtejszego proboszcza i ponownego dostarczenia do parafii, w której spisywany był protokół.
Najczęstszym obecnie sposobem wygłaszania zapowiedzi jest stosowna informacja w gablotce parafialnej. W niektórych parafiach zapowiedzi są jeszcze wyczytywane w trakcie ogłoszeń parafialnych.
Obecnie zapowiedzi przedślubne wygłaszane są zasadniczo przez osiem dni, tak by były uwidocznione przez dwie niedziele lub w jedną niedzielę i jedno święto nakazane.
Ogłaszając zapowiedzi, duszpasterz powinien wskazać jedynie imiona i nazwiska narzeczonych oraz parafię ich zamieszkania. Nie podaje się innych informacji, np. dokładnego adresu zamieszkania, wieku, czy stanu cywilnego.
Zapowiedzi przedślubne są wymagane Kodeksem Prawa Kanonicznego, zatem są one niezbędne do ważności sakramentu! W wyjątkowych sytuacjach można otrzymać dyspensę od zapowiedzi przedślubnych, której udziela dziekan dekanatu lub Kuria Metropolitalna. W uzasadnionych przypadkach prośbę o dyspensę kieruje proboszcz parafii, w której spisywany jest protokół.
Kiedy można otrzymać dyspensę od zapowiedzi przedślubnych?
Zwolnienie z obowiązku wygłoszenia zapowiedzi przedślubnych można uzyskać tylko jeżeli istnieją ku temu słuszne racje. Takimi racjami może być np. chęć zachowania dobrego imienia narzeczonych (np. kiedy środowisko, w którym żyją, jest przekonane, że są związani sakramentalnym węzłem małżeńskim), dobro dziecka, podeszły wiek przyszłych małżonków albo ryzyko, iż ujawnienie danych osobowych narzeczonych może zagrażać ich bezpieczeństwu.
Dyspensę od zapowiedzi udziela dziekan dekanatu lub Kuria Metropolitalna za pośrednictwem proboszcza, który bezpośrednio przygotowuje narzeczonych do sakramentu. Warunkiem niezbędnym do uzyskania dyspensy w takich przypadkach musi być pewność proboszcza, iż narzeczeni są stanu wolnego i nie ma żadnych przeszkód do zawarcia przez nich małżeństwa.
Kto może zostać świadkiem ślubu?
Do ważnego zawarcia małżeństwa prawo kanoniczne wymaga obecności świadka urzędowego i dwóch świadków zwyczajnych.
Świadek urzędowy występuje w imieniu Kościoła i jest nim ordynariusz miejsca, proboszcz parafii lub wikariusz.
Obok świadka urzędowego wymagana jest obecność dwóch świadków zwyczajnych, czyli osób, które w razie konieczności zaświadczą, iż sakrament został zawarty. Funkcji tej nie mogą zatem pełnić dzieci, osoby niepełnosprawne umysłowo, czy jednocześnie głuche i niewidome. Nie istnieją wymogi co do płci świadków – mogą nimi być kobieta i mężczyzna, dwie kobiety lub dwóch mężczyzn. Nie ma też żadnych wytycznych co do stanu kanonicznego świadków, jednak zaleca się, by były to osoby o odpowiednich kwalifikacjach moralnych.
